Dr. C. Cengiz ÇEVİK | Antik Roma Felsefesi Klasiklerini Okuma Yöntemi

Anadolu İlahiyat Akademisi

Geleceğin Akademisyenlerini Arıyor Projesi

Ders Raporu

Klasikleri Okuma Yöntemi Grubu

Dersin kabaca altı başlık altında işlediği ifade edilebilir. Bunlar; 

1. Filolog kimdir ve görevleri nelerdir? 
2. Metin İncelemesi/Arkeolojisi
3. Metin Geleneği ve Yorumlarının Toplanması
4. Klasiklerin Okunması ve Fikirlerin Ortaya Çıkarılması
5. Türkiye’de Klasiklerin Yerleşmemesinin Dezavantajları
6. Latin Edebiyatının Sentezci Özelliği

Bu başlıklardan ilk yarım saatte ele alınan birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü başlıklar konumuzun asıl kısmını oluştururken sonraki bir saatte ele alınan diğer başlıklar hocanın Türkiye’de farklı kültürlerin klasiklerine alınan mesafe ve ötekileştirme sorunun bizim için ne kadar dezavantajlı olduğuna dair kaygılarının paylaşımından oluşmaktadır. Ayrıca Latin Edebiyatının sentezci özelliğinin vurgulanması Türkiye’deki klasikler sorununa bu işlerin nasıl yürümesi gerektiğine dair bir örnek vermek için bahsedilmiştir.

Birinci başlık altında hoca kendi mesleğinin klasik filolog olduğunu ve klasik filoloğun işlerinin antik dönemlerden günümüze gelen eserlerin nasıl oluştuğu ve günümüze geldiği ile ilgili soruşturmak olduğundan bahsetmiştir.

İkinci başlık altında metin arkeoloji işlerinin 1- mevcut el yazmalarını 2- o yazmaların oluşturduğu kodeksleri 3- o kodekslerden oluşturulmuş olan edisyonların incelenip 4- ortaya çıkan eseri farklı nüshalardaki farklılıkları ile derlenip son not ya da açıklamalı notla belirterek herkesin kabul ettiği tek bir metin oluşturulması faaliyeti olduğundan bahsetmiştir.

Üçüncü başlık altında yazarın elinden çıkan ilk metnin gelenek içerisinde okunup taşınarak aktarıldığı, alıntılandığı, eleştirildiği için metnin okunmasından önce o eserlerin de toplanması gerektiğinden bahsedilmiştir. Bu sayede asıl metinde geçmeyen ya da kaybolmuş olabilen parçalar bu gelenekte bulunabilir hale gelir.

Dördüncü başlıkta klasiklerin okunması kısmında bu eserlerin yorumlanması ve fikirlerinin ortaya çıkarılmasından bahsedilmiş ama çok fazla üzerinde durulmamıştır.

Beşinci başlıkta Türkiye’de klasikler sorununun Batıdaki çalışmalarla kıyaslandığında dezavantajlı bir farkı olduğundan bahsedilmiştir. Bu fark ise Türkiye’de klasiklerin yakın dönemde çevrilmesinden dolayı zaman içerisinde bu klasikleri okuma gelenekleri oluşmadığı için klasiklerdeki konuların temellükü ve anlaşılması noktasında zorluk çekmemizdir. Batı’da ise bu işler yüzyıllardır sürmekte ve o klasik el yazmalarının modern batılı dillerde birçok edisyon ve çevirisi yapılmaktadır.

Altıncı başlık altındaysa Cicero gibi diğer Latin yazarların, Helen kültürü ve Yunan felsefesiyle karşılaşmalarında bu birikimi kendi ölçeklerinde değerlendirip sentezleyerek kendilerine nasıl mal ettiklerinden bahsedilmiştir. Bu sayede Türkiye’nin örnek alabileceği bir model olarak Roma’da bir Roma felsefesi kurmaya çalıştıklarının altı çizilmiş, sentezci düşüncenin öneminden bahsedilmiştir.Ön Okuma Metni:

• Cicero – Devlet Üzerine
• Seneca – Ahlak Mektupları
• Vergilius – Aeneis

Bahsi Geçen Eserler: 

• Seneca – Mutlu Yaşam Üzerine

         – Yaşamın Kısalığı Üzerine 

         – Ahlak Mektupları

• Cicero – Devlet Üzerine
• Aziz Augustinus – Tanrı Devleti
• Aristoteles – Metafizik
• Remzi Oğuz Arık – Ankara Anıtı
• Martin Bernal – Kara Atena
• Plutarkhos – Moralia 
• Platon – Devlet
• Thales – Fragmanları
• Herakleitos – Fragmanlar