Tuncer NAMLI | İbadetlerde Allah Tasavvuru

[sablon_gorsel]

Anadolu İlahiyat Akademisi

Geleceğin Akademisyenlerini Arıyor Projesi

2023-2024 Eğitim Yılı

Lisans 2. Sınıflar

Ders Raporu

 

İnanç Esasları ve İbadetler Grubu   

Tarih: 10 Şubat 2024, 11.00
Ders: İbadetlerde Allah Tasavvuru
Hoca: Tuncer Namlı
İşleniş: Yüz yüze 2, Online 7
Özet: Genel çerçeve: Dönemin ilk dersi Tuncer Namlı ile gerçekleştirildi. İbadetlerde Allah Algısı namaz ibadeti üzerinden anlatıldı. Çarpık Allah tasavvurunun, ibadet bilincimize olan etkisine sıkça vurgu yapıldı. Fıkıhçıların Allah algısı eleştirildi. Hamd ve tespih kavramlarının namaz bağlamında yeniden okunması gerektiğine atıf yapılarak ayetler üzerinden açıklandı. 
  • Dersin özeti: 
  • İbadetleri anlamak için Allah algımızın ne olduğunu bilmemiz gerekiyor. İbadet, Allah ile kul arasındaki bütün ilişkileri kapsayan bir sözleşmedir. Kul- Abd, kölelik, kulluk; ibadettir. İbadetler, kavramların doğru anlaşılmasıyla yerine getirilebilir. Oruç, kendimizi tutmamız gereken bir şeyken, biz onu tutar hale geldik. 
  • Allah algımız, ibadet alanımızdaki bilinç ve bilgi düzeyimizi etkiler.
  • Fıkıhçıların Allah algısını namaz üzerinden açıklayabiliriz ama Fıkıhta Allah konusu yoktur.
  • Namaz, amacının dışına çıkmıştır. Peygamber zamanında namazın önemi sayılarda ve rekat çokluğunda değil, içeriğindeydi.
  •  Fıkıh ve Kelam gelişirken, somut anlamlar genişlerken, ibadetlerin soyut anlamı, metafizik boyutu zamanla daralmıştır.
  • Namaz kılmayanların gerekçesiyle, namazı anlamsız kılanların hayıflanma gerekçeleri aynıdır. İbadet etmeyenin hüznü vardır ama ibadet edenin de hep bir huşu problemi vardır ve biz bunu onlardan duyarız. 
  • Orucun bozulma meselesinde her şey bozar dahiline girdiğinden beri, orucun mahiyeti ve anlamını değiştirdiğimizden beri, oruç bizi tutacakken biz onu tutacak ve kavramını değiştirecek hale getirdik.
  • Başlangıç döneminde fıkıh, inanç ile iç içeydi. Aynı şeyi ifade ediyordu. Fıkhın kurucusu Ebu Hanife, fıkhı sistemleştirmiştir.
  • Kur’an’da namazın niçin kılınacağına dair bilgiler vardır, ama fıkıh kitaplarında yoktur. 
  • İyi bir kelamcı Allah’ı iyi tanıyan kelamcıdır. Kelam konularıyla fıkıh konularını iyi birleştiren kişi de iyi bir ibadet metafizikçisidir.
  • İbadetler muamelata dönüşürken, somutlaşırken, muamelat da ibadetler gibi değişmez mutlak anlamlar anlamına dönüştür.
  • Tespih ve hamd ayetlerini okuduğumuzda niçin aklımıza namaz ayetler gelmez? 
  • Mekke de namaz ve salat kavramlarıyla gelen vurgular genellikle hamd ve tespih bağlamında gelmiştir. Peygamber namazı Subhaneke ve Fatihadan öğrenmiştir. Gazali’nin yaşadığı kriz fıkhın donuklaştığı dönemle paralel olarak gerçekleşmiştir. 
  • Allah’ın huzuruna çıktığınızda hissetmediğiniz huşudan, kimin karşısına çıktığımı bilmiyorsam, seccadenin başına çıktığımda karşımdaki muhatabı hissetmiyorsam, namazda elimin ve ayaklarımın kaç m açık olup olmadığı, ellerimi nasıl bağlamam gerektiği gibi şekilci tartışmalar boştur ve bu tür kılınan namazlar Allah katında geçerli değildir. Biri size gelse, sizden bir şeyler istese ama ne istediğini kendisi bilmese siz bu adama ne dersiniz? Allah ile kurduğumuz iletişim iki yönü açık uçlu olmalıdır ki anlamı vuku bulsun.
  • Namaz ve oruç bedeni, zekat mali, haç hem mali hem bedeni ibadetler kategorisine girer. Peki ruhumuzla yaptığımız bir ibadet yok mu? Ahlak ile ibadetin bağlantısını nereye koyayacağız? 
  • Gazali’nin Kur’an’ı yeterince bilmemesi ve dua ve zikir bahsini sona, kelamı başa koyması onun inanç ile ibadet ilişkisini kurmasına engel olan iki eksikliktir. 
Allah hem zahir hem batın her yerde olandır. İbadet hem öznel, hem formel olarak yaptığımız bütünsel bir ibadettir. Namaz, selamlama ve tanzim törenidir.  Secde et, yaklaş. Allah kişi ile kalbi arasına girer. Aracı koyamazsın, çünkü Allah ile kul arasında ara yoktur. Mü’minlerin velisi Allah, onun resulü ve diğer Mü’minlerdir.  Özetle namaz, Rabbi hamd ile tespih etmektir. 
Ön Okuma Metni:
  • Tuncer Namlı, Fıkıhçıların Allah Algısı: Namaz Örneği
Bahsi Geçen Eserler: 
  • Gazali, İhyâ’u Ulmû’id-Din
 

Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Scroll to Top